Covid-19 กับการล้างมือ
ในสถานการณ์แพร่ระบาดของไวรัสโควิท-19 สิ่งหนึ่งที่สำคัญเป็นอย่างยิ่งนั่นคือการล้างมือ ซึ่งมีข้อแนะนำทั้งการล้างด้วยเจลแอลกอฮอล์และการล้างมือด้วยสบู่
การล้างมือด้วยน้ำและสบู่ไม่ใช่เพียงการล้างเอาเชื้อไวรัสออกจากมือเท่านั้น แต่นักเคมียังบอกว่าสบู่ได้ทำลายโคโรนาไวรัสอีกด้วย
หากเราป่วยอยู่เชื้อไวรัสที่ติดต่อในระบบทางเดินหายใจอย่างโคโรนาไวรัสหรือไข้หวัดใหญ่จะสามารถแพร่กระจายผ่านมือเรา มือของเราอาจจะไปสัมผัสน้ำมูกจนเชื้อไวรัสติดอยู่ที่มือ หากไม่ป่วยมือของเราอาจไปสัมผัสกับละอองเสมหะที่มีเชื้อไวรัสเชื้อก็จะติดอยู่ที่มือ และอาจเข้าสู่ร่างกายเราได้ง่ายๆเพียงแค่เราสัมผัสใบหน้า
เพราะฉะนั้น "มือ" คือ ด่านแรกในการสู้กับเชื้อโคโรนาไวรัส
ศูนย์ควบคุมและป้องกันโรคของสหรัฐ (CDC)แนะนำว่าการล้างมือด้วยสบู่และน้ำ คือ วิธีทำความสะอาดที่ได้ผลที่สุด หากไม่สะดวกให้ใช้แอลกอฮอล์เจลที่มีแอลกอฮอล์อย่างน้อย 60% หลายคนอาจสงสัยว่าสบู่ธรรมดาจะช่วยกำจัดเชื้อไวรัสได้อย่างไร
พัลลี ธอร์ดาร์สัน นักเคมีจากมหาวิทยาลัยนิวเซาท์เวลส์ของออสเตรเลียเผยไว้ในทวิตเตอร์ว่า สบู่เปรียบเสมือนทีมทำลายล้างที่เข้าไปทำลายตึกด้วยการพังทลายอิฐทีละก้อน เพราะฉะนั้นการล้างมือจึงไม่เพียงแต่เป็นการล้างเชื้อไวรัสออกจากมือเท่านั้น แต่ยังเป็นการทำลายไวรัสด้วย ธอร์ดาร์สันยังอธิบายขยายความความสำคัญและการทำงานของสบู่กับเว็บไซต์ Vox ว่า
สบู่จะมีสองขั้ว ขั้วหนึ่งจะชอบน้ำแต่ไม่ชอบโปรตีนและไขมัน อีกขั้วหนึ่งไม่ชอบน้ำแต่ชอบโปรตีนและไขมัน คุณสมบัติข้อนี้ทำให้สบู่มีประสิทธิภาพที่สุด และได้ยกตัวอย่างการทำงานของสบู่ว่า หากหยดน้ำมันลงในน้ำ น้ำมันจะรวมตัวกันลอยอยู่เหนือน้ำ เพราะน้ำมันไม่รวมตัวกับน้ำ แต่หากหยดน้ำสบู่ลงไปน้ำมันจะกระจายตัวนั่นเป็นเพราะสบู่ขั้วที่ชอบไขมันจะไปจับกับน้ำมัน ส่วนขั้วที่ชอบน้ำก็จะดึงไขมันไปรวมกับน้ำ ทำให้น้ำมันแตกตัวหรือจะสรุปง่ายๆก็คือ สบู่จะเข้าไปล้อมรอบน้ำมัน แล้วแยกน้ำมันที่รวมตัวกันอยู่ให้กระจายออกหลักการนี้ใช้ได้ผลกับเชื้อโคโรนาไวรัสเช่นกัน เนื่องจากเชื้อจะถูกล้อมรอบด้วยไขมันและโปรตีนเมื่อเจอสบู่ ไขมันเหล่านี้จะถูกแยกออกจากกัน และแม้จะมีส่วนที่เข้าไปรวมตัวกับไขมัน แต่โปรตีนและไขมันที่เป็นเกราะป้องกันโคโรนาไวรัสจับตัวกันอยู่หลวมๆ ทำให้สบู่สามารถทำลายเกราะป้องกันของโคโรนาไวรัสได้ง่ายดายเมื่อเกราะคุ้มกันแตกเชื้อไวรัสก็แตกออกด้วยและหมดฤทธิ์ไปในที่สุด
ธอร์ดาร์สันยังเผยอีกว่า เงื่อนไขสำคัญก็คือ ปฏิกิริยาเหล่านี้ต้องใช้เวลา และนั่นคือเหตุผลว่าทำไมต้องล้างมืออย่างน้อย 20 วินาทีนอกจากนี้ผิวหนังบนมือของเรายังเต็มไปด้วยรอยย่อนรอยพับต่างๆ ดังนั้นกว่าสบู่จะซึมเข้าไปยังซอกเล็กๆ และกำจัดไวรัสหรือเชื้อโรคที่ซุกซ่อนอยู่จึงต้องใช้เวลาครู่หนึ่งส่วนแอลกอฮอล์ซึ่งเป็นส่วนผสมหลักในแอลกอฮอล์เจลก็สามารถฆ่าเชื้อไวรัสได้เช่นกัน โดยใช้หลักการทำงานคล้ายกับสบู่ แต่ต้องใช้แอลกอฮอล์ที่มีความเข้มข้นสูงจึงจะมีประสิทธิภาพและอาจไม่ได้ประสิทธิภาพสูงสุดเท่าสบู่ ทว่าหากมือเปียกหรือมีเหงื่อขณะใช้แอลกอฮอล์เจล ประสิทธิภาพการกำจัดไวรัสก็จะลดลงเนื่องจากจะถูกน้ำหรือเหงื่อเจือจาง
"สบู่ดีที่สุด ไม่ว่าจะเป็นสูตรไหน และไม่จำเป็นต้องเป็นสบู่สำหรับฆ่าเชื้อแบคทีเรียเพียงสบู่ทั่วไปก็ได้ผลแล้วตราบเท่าที่เราล้างมืออย่างน้อย 20 วินาที"
